Het avontuur is begonnen … gisteren kwamen de meesten van ons aan rond Brussel airport, per trein, Flixbus of auto. Maar ook vanmorgen kwamen er nog vroege vogels uit Nederland aan. Met een groep van zo’n 20 mensen uit verschillende kerken uit heel Nederland bezoeken we komende 2 weken Rwanda. De reis is bedoeld een beeld te krijgen van het land, bij projecten die zijn opgezet en vooral ook ontmoeting met de inwoners van dit bijzondere land. De incheck, de bagagecontrole en de douane op Zaventem gingen allemaal erg soepel. Dus nu lekker aan de koffie en wachten tot het boarden voor de vlucht naar Entebbe. In Kigali stappen we dan uit.

Geland op Kigali! We zijn aangekomen na een prima vlucht. We gingen iets verlaat, nl om 11:10 u de lucht in. Nu in de rij voor de visa’s, we bleken een stapel dollars bij ons te hebben want het is contant betalen.

Afgelopen nacht redelijk goed geslapen, wel met klamboe, want ik had toch wat muggen in de kamer. Half 6 opgestaan en kwart voor 7 aan het ontbijt, heerlijk geroosterd broodje met ei en koffie.
Na ons ontbijt in Bethany Guesthouse in Kigali tegen 08.00 uur vertrokken richting Kamembe. Onderweg nog even Euro's omgewisseld voor Rwandese francs. We rijden vandaag door de prachtig groene heuvels langs de rijstvelden en bananenplantages. Onderweg enorm veel scooters/motoren (worden gebruikt als taxi) veel politie en moderne flits palen. Wegen zijn enorm schoon en langs de route is overal gewassen. Ook kom je veel bewoners op fiets tegen met water /eten/ gasflessen/kippen. De bult op duwen ze de fiets met lading op. Verschrikkelijk zwaar lijkt het ons.
Ons busje heeft het soms best moeilijk, hij zit achterin helemaal vol met bagage en voorin zijn de plaatsen tot de laatste stoel bezet. Na de lunch rijden we door richting het westen langs koffie- en theeplantages. Onderweg, door het regenwoud, naar Ruzisi, kwamen we bokjes, apen en miltairen tegen. Er heerst toch nog een spanning van de suschi. We maken een koffiestop bij Nyungwe National Forest waar we kennismaken met vogels en apen die dol zijn op chocoladecake. Tegen zes uur komen we aan bij Peace Guesthouse, prachtig gelegen aan Lake Kivu. Vandaag een dag in de bus gezeten, de sfeer is prima! Morgen begint het echte werk.

 

Rusizi / Gihundwe

 

Na 2 reisdagen met heel veel indrukken onderweg starten we de dag vandaag met onze eerste GMG (goede morgen gesprek). Dit was een waardevol begin van de dag, met God en met elkaar. Na het ontbijt stond de bus al klaar voor een bezoek aan het kantoor van AEE (African Evangelic Enterprise) waar we veel en goede informatie kregen over het werk wat zij doen. Zeer indrukwekkend, maar te lang om hier uitgebreid over te schrijven. Na koffie, thee, brood, gebakken ei en fruit gingen we een zelfhulpgroep bezoeken. We werden hartelijk ontvangen door 14 vrouwen. Deze vrouwen weten van het weinige wat ze hebben, door te leren van elkaar en geld te lenen, een goed bestaan op te bouwen.

 

Na het gezamenlijke deel gingen we in groepen uit elkaar. Iedere groep bezocht een woning van één van de vrouwen en zo kregen we een beeld van hoe hun leven hier is.
Ik heb dat wel vaker gezien en meegemaakt, maar het is toch weer zo besef moment hoe ongelofelijk verwent wij zijn in ons land.  Deze arme vrouw waar wij waren heeft 2 kinderen, haar man zit al 17 jaar in de gevangenis, ze heeft 2 varkens en stukje land waar ze haar gewas op voorbereid.  Ze eten 1x per dag, want meer kunnen ze niet bekostigen, zelf hout zoeken voor vuur, zelf water halen. En de wegen die je loopt zijn verschrikkelijk glad en stijl. Vooral in het regenseizoen zijn de wegen bijna onbegaanbaar. Leven was uitzichtloos, maar door de hulp die kwam, staan ze nu meer samen sterk. Niet iedereen meer op zichzelf de zorg dragen, maar samen. We hebben in haar huisje gezeten, vloer van klei, geen deur die op slot kan, haar bed staat bij de eettafel. Je kunt het je niet voorstellen om zo elke dag door het leven te moeten gaan. Maar die mensen houden zo vast aan hun geloof en zijn ook zo dankbaar met alle hulp. Ik vergeet misschien heel veel te zeggen, maar respect voor deze mensen, ze zijn ook van vlees en bloed en geloven in dezelfde God. En weten niet beter dan wat ze nu hebben of weten.  We hebben met haar gedankt in haar woonkamertje en haar gegroet, paar foto’s gemaakt en goed afscheid genomen.
We zijn toen doorgereisd naar het Guesthouse voor hapje eten. Het was ondertussen al 13:30 uur. Op de terugweg ratelde de bus wat, maar ach er zat alleen maar een steen in het wiel. Om 14:00 uur genoten we van alweer een heerlijke maaltijd.

15:00 uur weer in de bus richting de brug over Lac Kiwa waar de grens is tussen Rwanda en Congo. De brug was al gesloten om 15:00 uur. Over de oude brug (naast de nieuwe) zijn met de burgeroorlog zo’n miljoen Rwandezen gevlucht naar Congo. De oude brug mocht niet op de foto. Beneden in de haven hebben we gezien hoe de havenarbeiders keihard moeten werken om zich daarna te baden in de rivier. Daar werd een vrachtwagen leeggehaald met cement zakken van 50 kg. Die cement zakken moesten geladen worden op een schip die er lag. Dan klinkt dit natuurlijk normaal, alleen het gebeurde door cement zak op je hoofd te tillen en over 2 planken over het water te lopen om bij het schip te komen. Zo'n 50 mannen waren aan het werk. Ze krijgen 7 cent per zak die ze naar het schip brengen.  Het leek wel slavernij, die mannen waren kei en keihard aan het werk. Sneu dat het zo gaat zonder transportmiddelen.
Een ander schip werd leeggehaald met zand. Dat ging op zelfde manier. We hebben contact gehad met de havenwerkers, en ze vonden het bijzonder om blanke mensen te zien. Was echt fantastisch om mee te maken en ook deze mensen te ontmoeten. Een deel van de groep ging lopend terug naar het hotel. De anderen namen de bus en pakten wat rust. Om 19:00 uur staat er weer een maaltijd klaar. In de avond staat er nog een uitleg van Red een Kind op het programma.

 

Nkungu

Vrijdag 29 oktober Opening kleuterschool (ECD) in Rusizi district. We rijden 1,5 uur naar een afgelegen dorpje. Het laatste uur over een onverhard pad met rotsen langs diepe afgronden. Onderweg veel mensen onderweg naar de weekmarkt om producten te kopen en verkopen. Een paar brommers, verder fietsen en veel mensen lopen met de spullen op hun hoofd! Twee maanden geleden heeft een Friese groep van World Servants deze kleuterschool gebouwd en vandaag is de officiële opening. Zelfs de nationale rwandese tv is er! Wij krijgen plaatsen in een witte tent, samen met de ouders Alle bobo's van Red een Kind, world Servants, AEE (partnerorganisatie) landelijke overheid vertegenwoordigd door districts mayor, leger en ouder bestuur. Er komen speeches, alles wordt voor ons vertaald, afgewisseld met traditionele muziek en dans. Wanneer het dansgezelschap bijna klaar is met de 1e set, worden wij ook uitgenodigd om mee te dansen. Weigeren is onbeleefd, maar het is ook zo leuk dus we doen graag allemaal mee. Daarna is de officiële opening en wordt er een lint doorgeknipt: de kleuterschool is geopend. Deze school is voor kinderen van 0 rot 6 jaar en ook een soort consultatiebureau. De eerste 1000 dagen van een kind zijn erg belangrijk. Wanneer er dan bv genoeg gezonde voeding wordt gegeten heeft dat je leven lang effect. Wat een mooi gebouw is het geworden. We zijn onder de indruk van het gebouw. De kinderen zijn erg enthousiast. Er zijn 3 lokalen, verdeeld per leeftijdsgroep. De leerkrachten komen heel kundig en gemotiveerd over. We helpen bij het uitdelen van een beker melk aan de kleinsten. Daarna gaan we weer terug naar onze plekken voor nog meer speeches en dans. De voorzitter van de oudercommissie, een van de vaders, houdt een mooie speech. Het geeft vertrouwen dat ook de leiders uit de lokale gemeenschap zich hard maken voor deze school. Een laatste keer met zijn allen dansen, en nu staat echt iedereen op de dansvloer, tot grote hilariteit van de Rwandese aanwezigen. Met moeite nemen we afscheid van het hele dorp. Wat een enthousiasme van kinderen en ouders. Ongelofelijk wat een impact het bouwen van een school op zo'n gemeenschap heeft. We worden door het hele dorp uitgezwaaid en iedereen roept ...naar ons. Het Friese woord voor Hallo! Geleerd van de World Servants Groep. We gaan met de medewerkers van Red een Kind Ruanda en AEE lunchen om na te praten. Na de lunch vertrekken ze weer naar Kigali. Wij brengen een bezoek aan een koffieplantage, verbonden aan de Zelfhulpgroep waar we gisteren zijn geweest. We bekijken het hele proces van het kweken, plukken, wassen etc van de koffieboon. Heel interessant. We eten in het hotel en praten na over weer een indrukwekkende dag.

Ihundwe(foto's)

Bezoek koffieplantage. Zeer intensieve klus om tot een lekkere koffieboon te komen.

 

Rusizi

Zaterdag 30 september zijn we de ochtend gestart met een lied van Hodos, "Wil je mij vergeven?" Het is de laatste zaterdag van de maand en dat betekent in Rwanda dat iedereen zich moet inzetten tussen 9 en 11 uur voor de communiteit bijvoorbeeld door buiten op te ruimen. Dat nemen ze allemaal erg serieus er zijn weinig mensen op straat en we worden wel 3 keer staande gehouden door politie, omdat we onderweg zijn en niet aan het werk. Gelukkig mogen we steeds gewoon doorrijden want we zijn op weg naar een school om de kinderclub te bezoeken bij een school. Deze kinderclub is te vergelijken met zondagsschool maar dan op zaterdag. Ze zijn niet alleen bezig met het evangelie maar ze maken ook speelgoed voor zichzelf of voor de kinderen van de kleuterschool (ECDC) De kindergroep heeft een onderwerp en heeft gewoon les. Wij mogen kijken en luisteren. Aan het einde van de les gaan een paar kinderen dansen en zingen. Uiteraard worden weer uitgenodigd om mee te dansen. Wat een feest! Het maakt niet hoe je danst als je maar meedoet. Daarna mochten we meedoen met een potje voetbal. In beide teams komt versterking van een paar Nederlanders. We krijgen nog tijd om de kinderen en liedje te leren "lees je bijbel, bid elke dag" en we hebben ook een klaslokaal mogen bekijken en het speelgoed en lesmateriaal wat door de kinderen gemaakt is. Er waren ook kinderen die rondliepen in vodden, zij waren schuw en op de achtergrond. Deze kinderen maakten geen deel uit van de kindergroep wat een groot verschil liet zien. Het programma werkt goed voor de kinderen.

We zijn daarna weer vertrokken, en vlak na ons vertrek reden we de heuvel over en toen kwam er fietsen naar beneden vol geladen met zakken en takken. Blijkbaar kon hij niet meer remmen. Voor ons bus ging hij onderuit, maar gelukkig sprong hij zo ver dat hij de berm raakte. Hij heeft echt enorm veel geluk gehad. We zijn uitgestapt om te kijken of we konden helpen, maar het had geen zin meer want zijn spaken waren kapot. Zo sneu ze hebben al niks en dan enige vervoer midden is de fiets en die is nu kapot. Je kon echt zien dat het hem wat deed. We zijn ons weg verder vervolgt, 15 min later gingen we weer onverharde weg op, en de weg was zo slecht dat zelfs de motorrijder die voor ons reed en de greppel belande. Die hebben we toen ook geholpen. Net op dat moment kwam er 2 jonge mannen, beide op een fiets aangelopen en hadden een levend varken achter op de bagagedrager vastgeknoopt. Niet om te verkopen, maar hebben ze net gekocht en vervoeren ze op deze manier naar hun huis, kilometers ver weg. Het varken lag gewoon plat op een plank dwars op de bagagedrager.

 

 

Gihundwe

Daarna zijn we nog gaan kijken naar een bakkerij. Jongeren die hun school niet konden afmaken hebben een een vakopleiding gekregen om toch geld te kunnen verdienen. In deze bakkerij werken 6 mensen. Elke dag tien 6:00 en 20:00 uur bakken zij 1100 broodjes. Ze hebben 3 verschillende broodjes die ze maken en verkopen ze op markten. De vraag neemt toe en hun grootste uitdaging is het transport van de broodjes. Het levert in ieder geval genoeg geld op. Als ze deze opleiding niet hadden gevolgd hadden ze dit niet kunnen doen. We hebben geluncht in onze guesthouse, daarna hebben we nog een presentatie gehad over World Servants. Voor de liefhebbers daarna nog een wandeling. Het eten wordt geserveerd om 19:00 uur. Vanavond in ieder geval inpakken want morgen gaan we ergens anders slapen.

 

 

Gihundwe

Vandaag was het zondag en wij zagen er allemaal erg naar uit om de dienst in Rwanda mee te maken. De dames trokken vandaag hun langste jurken aan en we namen afscheid ban het vriendelijke personeel van het guesthouse. Na een half uurtje hobbelen in de bus op onverharde wegen kwamen we aan bij de community waar we de dienst mee zouden maken. Hoe bemoedigend, onderweg passeerden we een andere kerk waar het gezang al opsteeg naar de Rwandese hemel. In de Anglicaanse kerk die al goed gevuld was werden we opgewacht door een groep zingende dames in groene jurken (een soort kerkkoor maar dan anders.) We werden zeer hartelijk ontvangen. De dienst werd geleid door 2 bekenden, pastor Theofilus die we ook al eerder ontmoet hadden en door Alex, de gids die al de hele week bij ons is. De preek (werd vertaald in het Engels) ging over de vruchten van de Geest. Natuurlijk moesten we er weer aan geloven en hebben we meegedanst. Na een kleine 2 uur was de dienst teneinde en zongen we de gemeente het lied: De Here zegent jou, toe. Na de dienst gauw nog even naar toilet. Niemand van ons kijkt er meer gek van op dat het toilet bestaat uit een gat in de grond… Zonder koffie maar met stroopwafels van Frits maakten we een rit van 2,5 uur naar onze volgende overnachtingsplek. Onze slaapplek voor vannacht is gelegen in een prachtige omgeving, het Kitabi Eco Center. We slapen in traditionele hutjes (of tenten) en kijken uit op prachtige theeplantages en schitterende heuvels. In de middag maakte het grootste deel van de groep een wandeling over theeplantages en door een bos. We genoten van Gods schepping. Na een heerlijke maaltijd genoten we van een heerlijk warm kampvuur. Toen was het tijd om ons bed op te zoeken!

 

Kitabi

Overnachting op een schitterende plek …

 

Rwamagana

Maandag 01-10-23 Vroeg uit de veren na een voor sommigen goede nacht in tent of hut in Kitabi eco centre, voor anderen een iets mindere nacht. Maar voor iedereen een prachtige zonsopkomst en een schitterend uitzicht! Margreet las voor het ontbijt een toepasselijk stukje over de zonsopkomst. 7.30 uur in de bus, Ja maar dan Afrikaanse tijd dus: 7.45 uur. We hadden een lange reis voor de boeg. Onderweg bezochten we het etnografisch museum, waar Eloise onze gids was en goede zakendeed. Ook stopten we voor een goede bak koffie. We hebben gezellig ontbeten en toen in de bus gestapt voor lange dag reizen.

Na 2 uur gestopt bij een museum, kon je beetje zien hoe het land is ingedeeld en hoe het hier allemaal begonnen is. We hebben toen onze reis vervolgt en na 1 uur gestopt bij een koffietent. Heerlijk gezeten. Daar was iemand bezig om een gat de maken voor wc. Stond 1 man in het gat met een diameter van ongeveer 1 meter, en was aan het graven, en bovengronds hadden ze een stam overheen gelegd, stond iemand op en die liet hele tijd een emmertje zakken naar de boden dan hij weer gevuld kon worden met grond. Die man zat ongeveer 5 meter diep.

 

En even later voor een heerlijke lunch in Musambira. Nadat we weer een uur onderweg waren kregen we pech met de bus, maar onze chauffeur Alain reageerde zeer adequaat en zette de bus op een veilige plek. Binnen een kwartier kwam de wegenwacht, oftewel een monteur achterop een motor-taxi met het nodige gereedschap en een reservewiel. Remblokken werden vervangen en een wiel verwisseld in de stromende regen. Een aantal mensen hielden een paraplu boven de monteur, de anderen keken uit het raam. Binnen een uur waren we weer op pad. Door deze vertraging kwamen we in de spits in Kigali, daar werd door Alex een plaspauze op stand geregeld in hotel Des Mille Collines, oftewel hotel Rwanda. We kwamen iets later dan gepland aan in ons hotel, waar we genoten van een heerlijk diner en de projectmedewerkers van de presbyteriaanse kerk in Rwanda zich voorstelden.

 

 

Rwamagana

Toen we vanmorgen opstonden was de wereld hier een stukje kleiner. Een stille mist hing over het terrein. We kwamen bij elkaar voor de morning devotie. Rebecca las ons Romeinen 3 vers 21 tot 26. Voor en liet het mooie lied 'You say' van Lauren Daigle horen In groepjes spraken we over het thema 'Genade'. Ondertussen had het personeel van het Dereva hotel een goed ontbijt klaargezet. Daarna was het snel naar de bus die ons naar het ECD-center in Karambo bracht. We werden hartelijk ontvangen door de leerkrachten, ECD en de ouders. De drie kleuterklassen stonden op het plein voor de school, waar een leerkracht ze fantastisch bezighield. Kleuteronderwijs is heel belangrijk zodat de ontwikkeling van kinderen zo snel kan beginnen. Wat zij in de jonge jaren leren is een basis voor de verdere ontwikkeling. De overheid start met onderwijs als de kinderen zeven jaar zijn. De betrokkenheid van ouders is groot. Deze school is in 2021 gebouwd met hulp van een World Servants groep. Heel leuk, dat Nils, de zoon van Marcella ook lid was van deze groep. Zijn naam staat op het bord en zijn foto werd herkend door de jongeren uit de gemeenschap die ook aan dit project hebben meegewerkt. De kinderen van deze ECD komen uit drie dorpen. Natuurlijk hebben we even in de klassen gekeken en na heel veel Hello en liedjes kregen we een goede uitleg van de staf van EPR. en van de ouders. Vrolijk werden we uitgezwaaid, en gingen we op pad naar het PIP project in Gahengeri PIP staat voor Plan Intergré du Paysan. Pip is een onderdeel van dorpsprogramma's van Red een Kind. Een van de veld medewerkers van EPR heeft een universitaire Agrarische opleiding. Hij geeft zijn kennis door aan een boer, deze, op zijn beurt verzameld weer 10 boeren of boerinnen die met elkaar een groep vormen en de kennis implementeren. Mooi is dat elke deelnemer samen met zijn of haar gezin een grote tekening maakt over waar ze nu staan en waar ze als gezin graag naar toe willen. Via sponsoring uit Nederland is er een bedrag beschikbaar waar de boeren kleine leningen (Micro krediet) van kunnen nemen die ze ook weer binnen drie jaar terugbetalen tegen ongeveer 10% rente. We krijgen een mooi voorbeeld te zien van een boerderij, waar een kleine bananenbomen plantage een veel betere opbrengst heeft door gebruik van wateropvang, kompost en verantwoorde kunstmest. De plantage heeft nu een omzet van €2500,- Het gezin is in staat geweest om hun huis te verbeteren en een koe, geiten en een jong varken te kopen. We zij onder de indruk van het werk en de grote inzet van de mensen. Terug bij het hotel, gaat een deel van de groep nog even naar de plaatselijke markt, en daarna is er tijd voor een verkoelende duik in het zwembad.

 

 

Rwamagana

Afgelopen zondag werd er in de kerk zo hard gedanst dat het letterlijk stof deed opwaaien. Tijdens de dagopening ging het onder andere over de vraag of er bij onze kerken nog wel eens wat gebeurde wat, in positieve zin, ‘stof deed opwaaien’. Na het ontbijt, wat qua aanbod net zo goed een lunch of zelfs een diner had kunnen zijn, gingen we op pad om nu eens zélf de ‘handen uit de mouwen’ te steken. We gingen naar een landbouwcoöperatie van, met name, jonge boeren. En ze hadden op ons gerekend! Er moest geoogst, gewied, geploegd en bemest worden. In de kas werden tomaten geplukt, het komkommerveld werd vrijgemaakt van onkruid en de planten per stuk bemest. Even verderop werd fanatiek met een soort ‘hak-schoppen’ de grond omgewerkt en dit alles in samenwerking en vooral ook onder toeziend oog van de jonge boeren en boerinnen. De laatsten lopen overigens niet weg voor het zwaarste werk. Voor ons was het een feest om te doen maar méér nog om te zien hoe, ook hier, wordt samengewerkt t.b.v. gezamenlijke ontwikkeling. De tomaten bij voorbeeld werden nog tijdens ons bezoek ingekocht door een organisatie die ten doel heeft kleine boeren te ondersteunen. Niet alleen door hun producten tegen een eerlijke prijs af te nemen maar ook met kennis, vaardigheden en kwaliteits zaaigoed. De middag was vrij en werd ingevuld met inkoop van souvenirs op de markt, zwemmen in en relaxen bij het zwembad.

 

Mukarange

Dag beleving van een hagedis..... Hoog boven in de prieel kijk ik neer op die groep mensen die al een paar dagen hier in Rwamagana zijn. Ik ben een kleine maar snelle hagedis en vind het heerlijk om mensen te bekijken. Al veel groepen heb ik voorbij zien komen, maar deze groep heeft iets bijzonders…het lijkt wel of de mensen licht uitstralen. Vandaag is er iemand jarig, ze noemen haar Riet. Nog geen taart in de ochtend, die komt vanmiddag! Ach, het is natuurlijk al een feest om hier te mogen zijn in Rwanda! Ik hoor steeds dat ze zichzelf diakenen noemen, dat maakt me nieuwsgierig. Zou ik het durven om vandaag met ze mee te gaan? Ja! Laat ik mezelf verstoppen in de tas van die mevrouw die steeds zo angstig naar me kijkt, ze noemen haar Alet. Voordat ze gaan ontbijten maakt iedereen een tekening over hoe licht te brengen in de wereld. Prachtig! In de bus hoor ik dat we naar de Kabore-Muhazi market gaan. Een hal die mogelijk is gemaakt met hulp van 'Help a Child'. Er wordt van alles verkocht. Veel van wat van het land komt, maar ook lappenstof, slippers, zeep, etc. De markthal heeft ervoor gezorgd dat de omgeving meer in ontwikkeling komt. Er zijn meerdere zelfhulpgroepen, volgens mij is de volgende busstop bij zo'n groep. Ik duik weer bij mevrouw Alet in de tas. Ze is altijd zo 'blij' als ze een soortgenoot van mij ziet rennen. Bij de Zelfhulpgroep zijn zo'n 15 vrouwen en 2 mannen. Als ze me niet opmerken kan ik misschien opvangen hoe zo'n groep werkt. Ze zijn als groep al sinds 2017 bij elkaar, gestart met 10 en nu zelfs 20 deelnemers. Ze brengen wekelijks een bedrag in, de pot is in de loop der jaren fors gegroeid. Als iemand ergens in wil investeren wordt er vanuit de gezamenlijke pot geleend. Je kunt lenen voor bijvoorbeeld een kip, geit of varken. De bedoeling is om binnen een paar maanden het geleende bedrag weer terug te betalen aan de pot. De Zelfhulpgroep helpt ook bij medische situaties, een man had een bril gekregen die echt noodzakelijk is. Ik hoor ze praten over een kleine boete....wat zou dat zijn? Oh, die krijg je als je een week niet aanwezig bent geweest. Goed geregeld, er moet wel structuur en inzet blijven! Als hagedis zit ik ook vaak te kijken in de kerk. Ik zie diakenen in Rwanda veel doen wat ook diakenen in Nederland doen. In Rwanda maken de diakenen de kerk ook schoon, ik moet altijd zorgen dat ik op tijd weg ben! De Rwandanese diakenen vragen aan de Nederlandse om de groeten over te brengen aan alle kerken. Ik begin de diakenen uit Nederland al een beetje te kennen en ze zullen die groet zeker gaan overbrengen. In de bustocht terug naar het hotel nestel ik me aan het plafond, zo kan ik ze allemaal in de gaten houden. Het is een mooi gevarieerd gezelschap, van uitbundig tot ingetogen, een ieder met z'n eigen talenten en competenties. Terug in het hotel word de verjaardag van Riet gevierd. Vanaf het plafond zie ik een ontroerde Riet. Wat mooi dat ze deze Rwandanese reis zo positief en intens beleefd. De avond valt en als hagedis moet ik op zoek naar eten. Ik zie een restje taart onder me op tafel staan en laat me erop vallen. Bedankt diakenen voor deze prachtige leerzame dag die ik met jullie mocht meemaken. Vanavond als de diakenen een superleuke quiz spelen, zoek ik een plekje op een kamer bij 1 van hen op......

 

Gasabo District

Het is onze laatste dag in Rwanda. Daar genieten we goed van en dus starten we vroeg. De opening van de dag gaat over Prediker. We luisteren samen naar het lied van Sela ‘Gods verhaal gaat door’ en delen de lessen van deze reis. Rond 8 u vertrekken we naar Kigali. Eerst naar de markt waar we kunnen shoppen tot ons Rwandese geld op is. Daarna op bezoek bij het kantoor van Help a child in Rwanda. Zij zitten hier in hetzelfde gebouw met ook andere non-profit organisaties. We stelden elkaar voor, bedankten Alex voor de geweldige begeleiding en kregen een tas met kado’s. Overweldigend. In de middag gaan we naar Kigali genocide memorial, herinneringen aan een vreselijke tijd in Rwanda. Afschuwelijke beelden maar tegelijkertijd ook indringende woorden over (de waarde van) vergeving en verzoening. Ook kwam het afscheid van de geweldige Alex, de Help a Child medewerker die ons de hele periode geweldig heeft begeleid. Ook namen we afscheid van Marie Anthoinette die nog een weekje in Kigali blijft. Aangekomen bij het vliegveld volgt de grote inpakactie. Met alle kado’s van vandaag was het in de meeste koffers toch best een beetje proppen. Maar het is gelukt, en nu wachten tot het opstijgen. We vliegen via Entebbe en dan op naar Brussel. Het was een geweldig mooie reis die veel indrukken heeft achtergelaten. Maar ook fijn om nu weer richting Nederland te gaan.

 

Na een prima vlucht zijn we rond 6:45 u geland in Brussel. We danken tot slot samen voor de mooie reis en voor de bescherming die we kregen. En dat was dan het einde van een bijzondere reis. Bij ons laatste bezoek aan een zelfhulpgroep zei een van de leden van de zelfhulpgroep, die in ook diaken was, dat we ook de gemeenten waar we vandaan kwamen moesten groeten namens hen. Ze deed dat met de woorden van psalm 91:1-10. Die groet geven we graag door: Wie in de schuilplaats des Allerhoogsten is gezeten, vernacht in de schaduw des Almachtigen. Ik zeg tot de Here: Mijn toevlucht en mijn vesting, mijn God, op wie ik vertrouw. […] Want Gij, o Here, zijt mijn toevlucht. De Allerhoogste hebt gij tot uw schutse gesteld; geen onheil zal u treffen, en geen plaag zal uw tent naderen.